W czasie pandemii, kiedy nie można było podróżować za granicę, spotkaliśmy się ze stwierdzeniem, że na Mazowszu nie ma nic spektakularnego, ale jak się nie ma co się lubi, to się lubi, co się ma. Podczas wycieczki do Zamku w Liwie przypomniały nam się te słowa, bo może rzeczywiście zamek do spektakularnych nie należy, ale do ciekawych – jak najbardziej! A meandrujący tuż obok Liwiec tylko dodaje mu uroku. Kilka kilometrów dalej znajduje się też punkt widokowy Sowia Góra, z którego można podziwiać dolinę wspomnianej rzeki. Te dwa miejsca – Zamek w Liwie i Sowia Góra to fajny pomysł na ciekawą wycieczkę nieopodal Warszawy.
Zamek w Liwie
Początki Zamku w Liwie sięgają XV w. Jest to gotycka budowla, która powstała na… mokradłach. Najpierw usypano tu wzgórze wzmocnione palami i stanął na nim gród, a następnie, na polecenie księcia Janusza I Starszego, wybudowano zamek. Liw spotkało wyróżnienie świadczące o jego militarnym znaczeniu, zamek był bowiem jedną z 6 murowanych twierdz wzniesionych przez księcia. Jeden z najwybitniejszych władców Mazowsza nie doczekał jednak końca budowy, dzieło ukończył jego wnuk Bolesław IV.
Liwski zamek posiadał 2 równoległe budynki rozdzielone dziedzińcem, z bramą pomiędzy nimi, podobnie jak zamki w Kórniku czy Łowiczu. Jednak najbardziej zbliżony był do zamku wysokiego wielkiego księcia Witolda w Trokach na jeziorze Galve. Bolesław IV ukończył warownię w zdecydowanie mniej okazałej formie w stosunku do planowanej. Mury zwieńczone blankami miały wysokość ok. 6 metrów, a zamiast wieży powstał tzw. występ bramny z mostem zwodzonym.
XVI w. przyniósł rozkwit zamku, najpierw w czasie rządów opiekuńczych księżnej Anny z Radziwiłłów, a następnie, gdy w latach 1547-1556 Liw był w zarządzie królowej Bony Sforzy. To wtedy m.in. podniesiono mury kurtynowe, zbudowano, a następnie podwyższono o 2 piętra wieżę zwieńczając ją wysokim hełmem. Niestety brak dbałości o niepotrzebne w czasie „Złotego Wieku” fortyfikacje zemścił się podczas dwóch najazdów szwedzkich – w czasie „potopu” w 1656 r. i podczas III wojny północnej w 1703 r. zamek został dwukrotnie spalony przez najeźdźców, skutkiem czego stracił swoje walory obronne. Zachował jednak w dalszym ciągu funkcję siedziby starostwa i sądu ziemi liwskiej.
Po 1918 r. ruiny zamku w Liwie zostały upaństwowione, a w latach 30. XX w. podjęto próby remontu. W 1942 r. władze okupacyjne rozpoczęły rozbiórkę ruin z zamiarem wykorzystania materiału przy budowie obozu zagłady w Treblince. Jednak młody polski archeolog Otto Warpechowski (1917-1945). przekonał starostę Ernsta Gramssa, że Liw zbudowali Krzyżacy, co spowodowało rozpoczęcie odbudowy zamku na koszt III Rzeszy! W ciągu 2 lat m.in. uzupełniono największe wyrwy w murach, uporządkowano teren wzgórza, pokryto dachem wieżę, wykonano stropy i podłogi. Powstała także wystawa archeologiczna z zabytków odkrytych podczas prac archeologicznych w ruinach. W 1944 r. Warpechowski zaczął się ukrywać przed Niemcami, którzy ostatecznie zwątpili w jego wersję dziejów powstania liwskiego zamku. On zginął tragicznie w 1945 r. jako żołnierz II Armii WP, a renowację warowni ukończono w 1961 r. – dzięki naciskom lokalnej społeczności.
Dziś zamek w Liwie jest siedzibą Muzeum-Zbrojowni oraz miejscem corocznych turniejów rycerskich, a także domem dla… Żółtej Damy.
Muzeum Zbrojowni na Zamku w Liwie
Ekspozycja muzeum obejmuje ponad 2 tyś. eksponatów, wśród których największą grupę stanowią militaria pochodzące nawet z XV. Poza tym można tu podziwiać obrazy i grafiki z portretami zasłużonych wojskowych oraz m.in. ze scenami bitewnymi. Jest też obszerny zbiór map historycznych oraz zabytkowe meble, tkaniny, żyrandole i inne cenne znaleziska archeologiczne.
Legenda od Żółtej Damie
Wspomniana Żółta Dama jest bohaterką jednej z legend związanych z liwskim zamkiem. Ową postacią jest żona kasztelana władającego zamkiem – Ludwika. Gdy w tajemniczych okolicznościach zaczęły ginąć kosztowności, którymi obdarowywał on wybrankę, zaczął ją podejrzewać o niewierność. Sąd uznał ją winną zdrady i skazał na karę śmierci. Zamkowy kapelan próbował ratować Ludwikę i zażądał złagodzenia wyroku. Ostatecznie, sędziowie zaufali sądowi bożemu – nieszczęsna skazana miała w ciągu jednej nocy przewiercić palcem cegłę! Gdy to się nie udało, utwierdzeni w swoich przekonaniach sędziowie wezwali na zamek kata miejskiego. Po egzekucji wyszło na jaw, że klejnoty zostały „skradzione” przez srokę, która schowała je w swoim gnieździe. W przypływie rozpaczy, kasztelan wyskoczył z baszty, a od tego czasu,zamek nawiedza zjawa, której suknia lśni żółtym światłem…
Zamek w Liwie – informacje praktyczne
Zamek można zwiedzać od wtorku do niedzieli, przy czym wtorek – sobota w godz. 10:00-16:00, natomiast w niedzielę w godz. 11:00-16:00.
Bilety wstępu: bilet normalny – 16,00 PLN, ulgowy – 9 PLN. W środę – wstęp wolny. Kasa znajduje się w dworku (po prawej stronie, na terenie zamku). Kasa jest zamykana na godzinę przed zamknięciem zamku.
Dojazd do zamku w Liwie – jadąc z Warszawy kieruj się na Węgrów autostradą A2. Zjazd na węźle Ryczołek (na Węgrów). Dojazd z Warszawy zajmuje nieco ponad godzinę. Pod zamkiem znajduje się niewielki darmowy parking.
Więcej informacji o zamku w Liwie znajdziesz na jego oficjalnej stronie.
Sowia Góra – punkt widokowy na dolinę rzeki Liwiec
Odwiedzając zamek w Liwie, warto również zajrzeć na Sowią Górę. Ten oddalony o 7 km od warowni i, znajdujący się na niewielkim wzniesieniu, punkt widokowy oferuje niezwykły widok na dolinę rzeki Liwiec. Jest to rzeka wijąca się i meandrująca przez ponad 140 km przez malowniczą dolinę.
Z Sowiej Góry można obserwować dzikie ptaki i zwierzęta oraz podziwiać piękno krajobrazu pogranicza Mazowsza i Podlasia. Można również zrobić sobie piknik, ponieważ znajdują się tutaj drewniane stoły i ławy. Jest też kilka tablic edukacyjnych dotyczących tutejszej fauny i flory.
Punkt widokowy Sowia Góra oraz zamek w Liwie – mapa. Na mapie zaznaczyliśmy punkt widokowy, z którego rozciąga się panorama Liwca. Na miejscu znajduje się również parking. Oznaczyliśmy również lokalizację zamku w Liwie.
Klikając w dany punkt możesz zobaczyć nazwę oraz bezpośredni link do punktu w Mapach Google, który pomoże Ci wyznaczyć trasę lub poznać lokalizację.
Wszystkie wpisy z naszych wycieczek w okolicach Warszawy znajdziesz tu: Mazowsze, a posty opisujące podróże po Polsce tutaj: Polska
Jeśli podobają się Wam nasze posty, zapraszamy do polubienia strony Aktywnych w podróży na Facebooku oraz do śledzenia naszego profilu na Instagramie. Będzie nam również miło, jeśli udostępnicie ten post swoim znajomym.
Jeśli spodobał Ci się post, możesz nas wesprzeć stawiając nam wirtualną kawę. Tym sposobem wspierasz naszą twórczość.
Dodatkowo, stawiając nam kawę, masz teraz możliwość odebrania za darmo 45 dni dostępu do bogatej biblioteki audiobooków BookBeat!
