Czechy na weekend | Atrakcje dla aktywnych i architektura Dušana Jurkoviča

Gdy w ubiegłym roku wędrowaliśmy po Beskidach odkrywając ślady nieistniejących łemkowskich wsi oraz cmentarze wojenne z I wojny światowej, natknęliśmy się na postać słowackiego architekta Dušana Jurkoviča. Zainteresował on nas na tyle, że zaczęliśmy szukać informacji o jego projektach. I tak trafiliśmy do Czech, a tutaj na przełęcz Pustevny, gdzie znajdują się dwa budynki w stylu secesji ludowej Libušín i Maměnka, oraz do Rožnova pod Radhoštěm z wieżą widokową Jurkoviča. Odwiedziliśmy te miejsca jesienią, w listopadzie, a jadąc nawet nie przypuszczaliśmy, jak wspaniała pogoda nam się trafi. Zapraszamy do lektury – zobaczcie, jak ciekawie można spędzić weekend niecałe 100 km od polskiej granicy, nieopodal Ostravy. Uprzedzamy, zdjęcia są zjawiskowe!

Spis treści:

1. Wołoskie muzeum przyrody (Valašské muzeum v přírodě)
2. Wieża widokowa Jurkowicza (Jurkovičova rozhledna)
3. Pustevny – Libušín i Maměnka czyli budynki projektu Dušana Jurkoviča
4. Widokowy szlak na Radhoszcz (Radhošť)
5. Ścieżka w koronach drzew i wieża widokowa Ścieżka Wołoska (Stezka Valaška)
6. Pustevny – jak dojechać

Wyruszamy z Warszawy wczesnym rankiem w sobotę. W Rožnovie pod Radhoštěm meldujemy się po ok. 5 godz. Tutaj od razu kierujemy się na parking pod Wołoskim Muzeum Przyrody (Valašské Muzeum v Přírodě). Muzeum w formie skansenu jest największym tego typu obiektem w Czechach, a dzień jest już krótki, dlatego szybko kupujemy bilety i ruszamy na zwiedzanie.

Wołoskie Muzeum Przyrody (Valašské muzeum v přírodě)

Wołoskie muzeum przyrody (Valašské Muzeum v Přírodě ) to największy i najstarszy skansen nie tylko w Czechach, ale w całej Europie Środkowej! Powstał on w 1925 r., a jego trzy ekspozycje: Drewniane Miasto (Dřevěné Městečko), Wieś Wołoska (Valašská Dědina) i Dolina Młyńska (Mlýnská Dolina) zawierają prawie 100 zabytkowych obiektów.

Drewniane Miasteczko (Dřevěné Městečko)

Drewniane miasteczko jest najstarszą i najczęściej odwiedzaną częścią skansenu. Zostało otwarte w 1925 r. i prezentuje sposób życia w tutejszym niewielkim miasteczku w okresie od połowy XIX w. do początku XX w. W sezonie w każdy weekend odbywają się tu występy folklorystyczne i pokazy rękodzielnicze, a także kilka festiwali folklorystycznych.

Wieś Wołoska (Valašská Dědina)

Wieś Wołoska to największa plenerowa część Wołoskiego Muzeum. Zagrody, chaty, młyn i kuźnię wkomponowano w krajobraz, który przypomina wiele wsi na zboczach Beskidów. Pierwsze budynki stanęły tutaj w 1962 r., a teren udostępniono w 1972 r. Wnętrza domów mieszkalnych przedstawiają sposób życia rodzin z różnych warstw społecznych z połowy XIX wieku. Zwiedzając wieś wołoską zobaczysz nie tylko budynki, ale też pola i ogrody wraz z drzewami owocowymi, możesz też spotkać wiele zwierząt domowych, a nawet stado owiec.

Dolina Młyńska (Mlýnská Dolina)

Dolina Młyńska to z kolei najmłodsza część Muzeum Wołoskiego. Otwarta w 1982 r. prezentuje m.in. młyn, tartak, prasę olejową czy powozownię. Młyn i tartak to niemal dokładna rekonstrukcja obiektów z pierwszej połowy XIX w. z Wielkich Karlovic w dolinie Podťaté. Prasa olejowa zaś to oryginał z XVII w. Z wyjątkiem prasy wszystkie mechanizmy napędzane są tu wodą. W budynku powozowni z Ostravici znajduje się wystawa „Pojazdy transportu na Wołoszczyźnie”. Ekspozycja skupia się na różnych środkach transportu, które były wykorzystywane w rolnictwie, leśnictwie czy transporcie pasażerskim. Obecnie można podziwiać tu także drewnianą dzwonnicę z Dolní Bečvy, która pierwotnie znajdowała się na terenie Drewnianego Miasta.

Wołoskie muzeum przyrody – bilety

Bilet należy kupić na każdą z części Muzeum Wołoskiego osobno. Ceny:

• bilet dla osoby dorosłej – 150 CZK (ok. 25 PLN)
• bilet ulgowy (uczniowie i studenci 15-26 lat; seniorzy powyżej 65 lat) – 120 CZK (ok. 20 PLN)
• bilet ulgowy (uczniowie w wieku 6–15 lat) – 70 CZK (ok. 12 PLN)
• dzieci do 6 roku życia wchodzą za darmo
• bilet rodzinny (maks. 2 osoby dorosłe i 4 dzieci do lat 15) – 300 CZK (ok. 51 PLN)
• można również wejść z psem – bilet dla zwierzaka kosztuje 40 CZK (ok. 7 PLN)

Wołoskie muzeum przyrody – godziny otwarcia

Dni i godziny otwarcia poszczególnych części skansenu zmieniają się w zależności od pory roku. Najlepiej sprawdzić przed przyjazdem na oficjalnej stronie muzeum.

Wieża widokowa Jurkowicza (Jurkovičova rozhledna)

Po zwiedzaniu Wołoskiego Muzeum Przyrody koniecznie udaj się na szczyt Karlův Kopec, gdzie znajduje się zjawiskowa Wieża widokowa Jurkowicza (Jurkovičova rozhledna). Możesz tutaj dojść z miasteczka Rožnov pod Radhoštěm w 45 min. My wybraliśmy inną opcję – będąc w okolicy skansenu wyruszyliśmy szlakiem zielonym z parkingu. Dojście do wieży zajęło nam zaledwie ok. 20 min.

Wieża stoi i czaruje turystów od 2012 r., chociaż jej projekty powstały dużo wcześniej. Słowacki architekt i artysta folk-nouveau Dušan Samo Jurkovič zaprojektował ją ponad 100 lat wcześniej, teraz została wybudowana z niewielkimi modyfikacjami oraz zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami.

Co ciekawe, całość prac kowalskich, blacharskich i większość prac stolarskich, łącznie z detalami, wykonywano ręcznie, stosując stare, dziś już przestarzałe metody pracy. Elementy nośne wieży wykonane zostały z drewna dębowego, pozostałe części – ze świerku lub jodły. Kolorystyka wieży widokowej odpowiada zabudowie Jurkoviča na przełęczy Pustevny.

Wieża widokowa Jurkoviča – kilka ciekawostek:

• Położenie: Karlův Kopec, 480 m n.p.m. m,
• Wysokość wieży widokowej: 31,09 m,
• Wysokość tarasu widokowego: 18,8 m,
• Wykorzystany materiał: kamień, drewno, metal.
• Bilet wstępu na wieżę: 40 CZK/os. dorosła (ok. 7 PLN).

Niestety nam nie udało się wejść na taras widokowy Wieży Jurkowicza – późną jesienią jest już nieczynny. Wszelkie informacje dotyczące dni i godzin otwarcia oraz szczegółowy cennik sprawdzisz na stronie miasta Rožnov pod Radhoštěm.

Pustevny – Libušín i Maměnka czyli budynki projektu Duszana Jurkowicza

Kolorowe budynki Libušín i Maměnka to dawne schroniska znajdujące się na przełęczy Pustevny (1018 m n.p.m.) w Beskidzie Morawsko-Śląskim, ok. 90 km od granicy z Polską. Autorem projektów jest znów słowacki architekt Dušan Jurkovič.

Libušín i Maměnka zostały otwarte w 1899 r. jako kolejne po działających już schroniskach Pústevňa oraz Šumná. Zaprojektowane zostały w charakterystycznym dla Jurkoviča stylu secesji ludowej.

Schroniska na Pustevnym służyły turystom, ale z biegiem lat niszczały. Z pomysłem rekonstrukcji Maměnki i Libušína przyszedł dopiero w latach osiemdziesiątych XX w. skansen „Valašské Muzeum v Přírodě” (ten sam, który odwiedziliśmy dzień wcześniej), jednak realizacja przedsięwzięcia rozpoczęła się dopiero w 1995 r. Po czterech latach, w 1999 r. doszło do uroczystego ponownego otwarcia restauracji Libušín, a w 2003 r. udostępniono turystom hotel Maměnka. W trakcie odbudowy, ośrodek Pustevny został ogłoszony Narodowym zabytkiem Kultury.

Los nie był jednak łaskawy dla Libušína – w nocy z 2 na 3 marca 2014 r. doszło tu do dużego pożaru, który naruszył głównie prawą część budynku – tę z najbardziej cenną, z punktu widzenia artystycznego, jadalnią.

Dziś po odbudowie, znów wygląda ona pięknie, wręcz bajkowo. To wszystko za sprawą prac wykonanych tradycyjną metodą. Rzemieślnicy stworzyli m.in. freski i sgraffiti z motywami legend wołoskich i słowackich autorstwa Mikoláša Alša. Farby wyprodukowano według oryginalnej receptury na bazie oleju lnianego i naturalnych pigmentów, a następnie naniesiono na tynk ręcznie. Kolejne otwarcie, po rekonstrukcji, odbyło się w drugiej połowie lipca 2020 r.

Wśród drewnianych budynków zaprojektowanych przez architekta Dušana Jurkoviča na przełęczy Pustevny znajduje się także stuletnia drewniana dzwonnica wołoska.

Na nas budynki Jurkoviča zrobiły ogromne wrażenie, a sama jadalnia ze wszystkimi precyzyjnymi zdobieniami i detalami prezentuje się przepięknie! Wypicie tam kawy, w promieniach wpadającego przez okna jesiennego słońca, to była czysta przyjemność.

Widokowy szlak na Radhoszcz (Radhošť)

Wędrówka z przełęczy Pustevny na Radhoszcz to przyjemny szlak do pokonania w ok. 3-3,5 godz. (tam i z powrotem). Szlak oznaczony jest kolorem niebieskim i wiedzie szeroką drogą – w cześci asfaltową, w części szutrową, a przewyższenie nie przekracza 200 m. Po drodze widoki są zachwycające!

Wspaniałe widoki i górskie panoramy to nie jedyne atrakcje na szlaku. Już po ok. 10 minutach wędrówki możesz zajrzeć do niewielkiej zabytkowej altanki, czyli tak zwanej Cirilki, która oferuje przyjemny widok m.in. na przełęcz. Po drodze, a dokładnie w połowie drogi na szczyt na wysokości 1105 m n.p.m., spotkasz też posąg Radegasta – pogańskiego boga słońca, obfitości i urodzaju.

Radegast – symbol przełęczy Pustevny

Radegast to posąg o męskiej sylwetce i twarzy lwa, na głowie ma hełm w kształcie głowy byka z rogami, w prawej ręce trzyma róg obfitości, w lewej siekierę. Obecny posąg to kopia oryginalnego dzieła, które zostało tu uroczyście odsłonięte w lipcu 1931 r. Posąg mierzył 320 cm i ważył 1,4 t.

Jak się okazało, oryginał, który powstał z betonu i tłucznia źle znosił warunki atmosferyczne, dlatego został przeniesiony do ratusza we Frenštácie, skąd pochodził jego autor, rzeźbiarz Albín Polášek. Posąg, który możemy obecnie podziwiać powstał z bardziej odpornego na warunki atmosferyczne granitu.

Radhoszcz (Radhošť)

Radhoszcz (1129 m n.p.m..) związany jest z kultem Radegasta. Zgodnie z legendą miał on siedzibę na tej świętej górze, a ludzie z daleka przynosili mu tutaj dary. Dziś na szczycie znajduje się schronisko oraz kaplica z 1898 r. św. Cyryla i Metodego w stylu bizantyjskim, a z wierzchołka można podziwiać przepiękne widoki na cały Beskid, Wołoszczyznę, Jesioniki oraz Małą i Dużą Fatrę. Nam wspaniałe widoki towarzyszyły przez całą drogę, ale dopiero podnosząc drona zobaczyliśmy morze mgieł od północnej strony…

Co ciekawe, od lat sześćdziesiątych XX w., z okazji pojawienia się Cyryla i Metodego na Radhoszczu, odbywają się tu pielgrzymki, w których uczestniczy nawet kilka tysięcy osób.

Ścieżka Wołoska (Stezka Valaška) – ścieżka w koronach drzew i wieża widokowa na przełęczy Pustevny

Ścieżka Wołoska to specjalna konstrukcja wtopiona w korony drzew i beskidzki krajobraz. Nasze wątpliwości, na ile ta atrakcja ingeruje w przyrodę i wpływa na doznania estetyczne, szybko się rozwiały. Zarówno sama ścieżka w koronach drzew, jak i wieża są tak usytuowane, że nie psują krajobrazu.

Wędrówkę Stezką Valaška zaczynamy od spaceru po drewnianej kładce, która dość szybko zaczyna zakręcać i pnie się łagodnie do góry. Po drodze znajduje się mnóstwo atrakcji dla młodszych turystów, np. niewielka ścianka wspinaczkowa czy drabiny z lin. Oprócz tego towarzyszą nam tablice edukacyjne, a w pewnym momencie pojawia się… posąg Radegasta – tym razem drewniany, ciemny i ponury…

Nam bardzo się spodobał most himalajski – przyozdobiony kolorowymi flagami modlitewnymi. Dodatkowo, wchodząc na most można zakręcić młynkiem modlitewnym. Genialna atrakcja! Można na chwilę teleportować się wprost w Himalaje! Nie wiem tylko, czy szczęśliwi będą ci, którzy czują się nieswojo wchodząc na bujający się most – ten na Ścieżce Wołoskiej naprawdę potrafi się rozbujać! Jeśli więc nie jesteś do końca przekonany do takiego spaceru, możesz ten odcinek pokonać po drewnianej kładce obok.

Most himalajski składa się z dwóch części, a jego długość to 150 metrów. Każda z lin utrzyma 35 ton! Balustrada stworzona została ręcznie.

Kolejny etap to już wejście na szczyt wieży widokowej. Jej wysokość to 22 metry, a stoi na wysokości 1099 m n.p.m. Na końcu ścieżki, a jednocześnie na samym szczycie wieży znajduje się coś na kształt szklanego balkonu. Jest on wysunięty na 7 m! Co ciekawe, jest to najbardziej wysunięty szklany skywalk bez stalowej poręczy w Europie! Umieszczono go 30 metrów nad ziemią, a waga użytego szkła wynosi 839 kg.

Oczywiście ze względów bezpieczeństwa na szklanym punkcie widokowym nie może znajdować się zbyt dużo osób. Polecamy jednak wszystkim przełamanie lęków i wejście na tę szklaną część wieży – widoki są wspaniałe! My wybraliśmy się na Ścieżkę Wołoską o zachodzie słońca, przyznacie, że widoki mieliśmy genialne!

Stezka Valaška – bilety wstępu

Bilety możesz kupić zarówno w kasie, jak i przez Internet. Ceny biletów:

• dorośli – 320 CZK (ok. 55 PLN)
• dzieci w wieku 4-14 lat, emeryci po 65 roku życia – 250 CZK (43 PLN)
• bilet rodziny (2 osoby dorosłe + 2 dzieci) – 850 CZK (145 PLN)
• grupa powyżej 15 osób – 250 CZK osoba (43 PLN).

Aktualne ceny zawsze możesz sprawdzić na oficjalnej stronie Stezką Valaška.

Pustevny – jak dojechać

• Samochodem – na Pustevny dojedziesz z Prostřední Bečvy drogą nr 4837. Na przełęczy znajduje się parking płatny na 200 samochodów. Koszt parkingu – 200 CZK/dzień. Uwaga, zimą konieczne są łańcuchy!
• Kolejką krzesełkową na Pustevny można dotrzeć z miejscowości Trojanovice.
• Autobusem: z Frensztatu pod Radhoszczem, przystanek Trojanovice przy hotelu Ráztoka lub z Rożnowa pod Radhoszczem, dworzec autobusowy Prostřední Bečva, hotel Zavadilka –Pustevny.

Czechy odwiedziliśmy na zaproszenie CzechTourism

Planujesz podróż?

• Jeśli wybierasz się do naszych południowych sąsiadów, zajrzyj do zakładki Czechy
• Więcej pomysłów na górskie wycieczki znajdziesz w zakładce Góry
• Będzie nam miło, jeśli udostępnisz ten post swoim znajomym. Możesz również zostawić komentarz pod wpisem.
• Jeśli podobają Ci się nasze posty, zapraszamy do polubienia strony Aktywnych w podróży na Facebooku oraz do śledzenia naszego profilu na Instagramie.

 

Jeśli spodobał Ci się post, możesz nas wesprzeć stawiając nam wirtualną kawę. Tym sposobem wspierasz naszą twórczość.

Dodatkowo, stawiając nam kawę, masz teraz możliwość odebrania za darmo 45 dni dostępu do bogatej biblioteki audiobooków BookBeat!