Naszą podróż po woj. opolskim zaczęliśmy od Nysy – miasta, które oprócz tego, że jest ważnym ośrodkiem edukacyjnym i kulturalnym, uważa się również za turystyczne i wypoczynkowe centrum Opolszczyzny. Historycznie jest to jedno z największych i najbogatszych miast śląskich, przez wieki było stolicą biskupiego Księstwa Nyskiego. Dziś, to trzecie co do wielkości miasto w woj. opolskim, nazywane jest Śląskim Rzymem. Jeśli wybierasz się do Nysy, szukasz inspiracji i chcesz wiedzieć, jakie atrakcje Śląskiego Rzymu koniecznie trzeba odwiedzić, to odpowiedzi znajdziesz w tym poście. A zatem, Nysa – co zobaczyć? Zapraszamy do lektury!
Nysa – skąd nazwa miasta?
Intuicyjnie można powiedzieć, że nazwa miasta wywodzi się od nazwy przepływającej przez nie rzeki Nysy Kłodzkiej. Jednak tak nie jest! Nazwa miasta pochodzi od tzw. niskiego brzegu czyli odcinka rzeki umożliwiającego przedostanie się na jej drugą stronę. Dlatego starosłowiańskie słowo nissa, oznaczające niski brzeg lub inaczej bród, utożsamiane jest z dzisiejszą nazwą miasta. Pierwsze wzmianki o tej nazwie pochodzą z kroniki czeskiego kronikarza Kosmasa, który około 991 r. odnotował nazwę Niza lub też Niża. Druga wersja pochodzenia nazwy miasta mówi o praindoeuropejskim określeniu ny, które oznacza wilgoć czy miejsce podmokłe. Ma to jakieś uzasadnienie, ponieważ w okolicach, gdzie powstawało miasto, Nysa Kłodzka miała rozlewiska.
Nysa – kilka słów o historii miasta
Nysa to jedno z najstarszych miast na Śląsku. Według historyków, istniało już w X w., a założone zostało przez zamieszkujące te tereny plemiona słowiańskie. Lokowane na początku XIII w. miasto, w historii Śląska odgrywało bardzo istotną rolę – od samego początku pełniło funkcję stołeczną należącej do biskupów wrocławskich kasztelani nysko – otmuchowskiej. Warto dodać, że Nysa należała wtedy do najważniejszych miast tej części Europy! Pod koniec XIII w. po powstaniu niezależnego księstwa biskupiego, miasto stało się jego stolicą. Trwające ponad 500 lat rządy biskupów przyniosły Nysie bogactwo i splendor, a okres XVII i XVIII w. to tzw. złoty czas w historii miasta. To właśnie wtedy nadano miastu przydomek „Śląski Rzym”.
Niestety złoty okres Nysy skończył się wraz z przejęciem Śląska przez Prusy. Za sprawą króla pruskiego Fryderyka II, szybko rozwijające się miasto zostało przekształcone w twierdzę – co prawda jedną z największych na Śląsku, ale ta zmiana skutecznie wyhamowała rozwój gospodarczy biskupiej metropolii. Wiek XIX to częściowa likwidacja Twierdzy Nysa, co pozwoliło na rozwój miasta, ale już nie tak intensywny jak w XVII i XVIII w. Okres II wojny światowej to wymiana ludności na tych terenach (wysiedlenie Niemców, napływ ludności polskiej z Kresów Wschodnich i centralnej Polski) i powrót miasta w granice Rzeczpospolitej Polskiej po ponad 500 latach! Druga połowa XX wieku to odbudowa miasta ze zniszczeń wojennych i rozwój przemysłu (przede wszystkim spożywczego, metalowego i samochodowego – większość z nas kojarzy zapewne Fabrykę Samochodów Dostawczych Nysa). XXI wiek to z kolei trudny okres upadku wielu zakładów przemysłowych, ale też nadzieja na rozwój turystyki. Nysa ma w tym względzie spory potencjał, nie na darmo miasto było i jest nazywane „Śląskim Rzymem”.
Nysa – co zobaczyć? Zabytki i atrakcje:
- Rynek w Nysie
- Dom Wagi Miejskiej
- Wieża Ratusza – punkt widokowy
- Bazylika pw. św. Jakuba i św. Agnieszki
- Dzwonnica i Skarbiec św. Jakuba
- Fontanna Trytona
- Piękna Studnia
- Wieża Wrocławska
- Wieża Ziębicka
- Dwór Biskupi, Pałac Biskupi i Muzeum Powiatowe w Nysie
- Twierdza w Nysie – Fort Prusy
- Wieża ciśnień
- Co jeszcze zobaczyć w Nysie?
- Nysa nocą
Rynek w Nysie
Co ciekawe, nyski rynekto plac o kształcie ćwiartki koła. Wyznaczony został już w XIII w. podczas lokacji miasta. Pod względem powierzchni (155 m długości i 80 m szerokości) jest to trzeci Rynek na Śląsku – po wrocławskim i ostrawskim.
Niestety zabudowa nyskiego Rynku ma mocno eklektyczny charakter – obok odrestaurowanych kamienic, ogromnej fasady Bazyliki pw. św. Jakuba i św. Agnieszki, czy budynku Ratusza Miejskiego, w jego centralnej części powstała nowoczesna mini galeria handlowa. Do tego bloki i wszechobecne samochody niestety mocno psują odbiór tej ważnej, m.in. z punktu widzenia turystyki, części miasta. Dlatego warto skupić się na poszczególnych elementach Rynku, a nawet ich detalach.
Dom Wagi Miejskiej
Dom Wagi Miejskiej to bardzo charakterystyczna, pięknie odrestaurowana kamienica, której nie sposób pominąć. Ufundowana przez biskupa Jana Sitscha, została wzniesiona w latach 1602-1604. Była to siedziba zarządu administracyjnego księstwa biskupiego oraz izba miar i wag. W podcieniach kamienicy znajdowała się urzędowa waga oraz wzorzec łokcia – stąd właśnie jej nazwa Dom Wagi Miejskiej. W 1807 r. budynek został w dużej mierze zniszczony przez armię napoleońską, czego pamiątką jest wmurowana w południową ścianę armatnia kula. Kamienicę odbudowano pod koniec XIX w., a w 1945 r. została ponownie zniszczona, tym razem przez Armię Czerwoną. Budynek częściowo odbudowano w 1947 r., ale dopiero w 2011 r. kompleksowo odnowiono, a do jej wnęk powróciły rzeźby. Dom Wagi Miejskiej to budynek renesansowy, z zachowanym fragmentem polichromii oraz rzeźbą Iustitii.
Wieża Ratusza – punkt widokowy
Wbrew pozorom, Ratusz to jeden z młodszych elementów nyskiego Rynku, budynek został bowiem odbudowany dopiero w 2008 r. Pierwszy Ratusz wybudowano tu w drugiej połowie XIV w., ale na przestrzeni lat ratusz był wielokrotnie niszczony. W 1782 r. nawet całkowicie go rozebrano pozostawiając tylko niemal 90 metrową wieżę, która została z kolei zniszczona w 1945 r. Dziś istotnym elementem Ratusza jest ponad 25 metrowa iglica, która ma nawiązywać do wyglądu starej wieży. Mieści się w niej punkt widokowy, na który można wjechać częściowo przeszkloną windą.
Nysa – co zobaczyć? Bazylika pw. św. Jakuba i św. Agnieszki
Bezwzględnie najważniejszym zabytkiem usytuowanym przy nyskim Runku jest Bazylika Mniejsza pw. św. Jakuba i św. Agnieszki. Wielokrotnie niszczona (m.in. przez pożary) i przebudowywana, stanowi dziś wyjątkowo cenną pamiątkę historii Nysy. Jest to największy obiekt sakralny miasta i jednocześnie jedna z największych gotyckich świątyń w Polsce! Już zbliżając się do Rynku można dostrzec jej ogrom. Dach o powierzchni 4 tys. m² zaliczany jest jednocześnie do najbardziej stromych w Europie.
Kościół w obecnym kształcie powstał w 1430 r. za sprawą architekta Piotra Frankensteina, który przy projektowaniu opierał się na architekturze katedry gnieźnieńskiej. Świątynia jest orientowana, a jej halowy układ dodatkowo wywołuje efekt naprawdę dużej przestrzeni. W środku przyciągają uwagę symboliczne kolumny – po 12 z każdej strony nawy głównej, na kolumnach znajduje się po 12 szarych opasek, natomiast między opaskami – po 12 rzędów cegieł. W nawie głównej wisi żyrandol na świece Tinzmanna z 1598 r.
O bazylice można powiedzieć, że to taki surowy gotyk, a to za sprawą przebudowy w latach 1889–1895, kiedy to m. in. zamieniono sklepienie gwieździsto – sieciowe, na krzyżowo – żebrowe i przeprowadzono regotyzację budowli, nadając jej bardziej gotycki, surowy wygląd. Skromny gotycki tryptyk w ołtarzu głównym jest pozostałością po 43 ołtarzach w kaplicach bocznych. W 2009 r. kościół otrzymał tytuł honorowy Bazyliki Mniejszej oraz tytuł Pomnika Historii. Obok stoi dzwonnica wybudowana na wzór włoskiej Campanilli.
Dzwonnica i Skarbiec św. Jakuba
Znajdująca się tuż obok Bazyliki św. Jakuba i św. Agnieszki dzwonnica, tak naprawdę nigdy nie została dokończona. Jest to 45-metrowa czterokondygnacyjna wieża, która w zamysłach pierwotnych autorów miała mieć ok. 100 m wysokości. Wśród tutejszych dzwonów największym był ważący aż 8200 kg Jakub, który był jednocześnie jednym z najpotężniejszych na Śląsku. We wnętrzu dzwonnicy powstał Skarbiec św. Jakuba, gdzie na tle nowoczesnej konstrukcji ze szkła i stali prezentowane są bezcenne zabytki: średniowieczne, renesansowe oraz barokowe dzieła wykonane przez złotników nie tylko z Nysy czy Wrocławia, ale i pochodzących z odleglejszych ośrodków ówczesnego złotnictwa.
Nysa – co zobaczyć? Fontanna Trytona
Fontanna Trytona to kolejne odwołanie do włoskiej stolicy. Otóż ta powstała latach 1700-1701 budowla, wzorowana była na rzymskiej fontannie Del Tritonne dłuta Berniniego. Zbudowana została za czasów panowania biskupa Franciszka Ludwika von Neuburga jako symbol bogactwa i pokoju, jaki w tamtym czasie panował w mieście. To właśnie postać Trytona dmuchającego w róg obfitości w obecności delfinów skierowanych w cztery strony świata ma świadczyć o tym dobrym czasie. Na fontannie widnieje herb z inskrypcją SPQN i datą 1701.
Piękna Studnia jako arcydzieło barokowej sztuki kowalskiej
Piękna Studnia (o wyjątkowo pięknej nazwie;-)) została ufundowana przez burmistrza Nysy Kaspara Naasa w 1686 r. Barokowa kuta krata miała chronić wodę w studni przed celowym jej zatruciem przez Szwedów w czasie wojny trzydziestoletniej. Wielokrotnie odnawiana, służyła mieszkańcom aż do końca XIX w. Wysoką na ponad pięć metrów kratę wieńczy dwugłowy orzeł habsburski.
Wieża Wrocławska
33 metrowa Wieża Wrocławska powstała połowie XIV w., w czasach gdy biskup Przecław z Pogorzeli fortyfikował Nysę. Wieża zakończona jest ozdobną attyką, która pełniła funkcje zarówno obronne, jak i dekoracyjne. Sama wieża zaś pełniła funkcje więzienne. Można się było do niej dostać tylko z korony murów miejskich. Po przebiciu przejścia na początku XX w. wmurowano ozdobny portal z kamienicy „Pod Patrycjuszem” stojącej kiedyś w Rynku. Obok wieży zachował się krótki fragment muru miejskiego.
Wieża Ziębicka
Wieża Ziębicka to jedna z czterech tzw. wież przybramnych miasta. Powstała w połowie XIV w. wraz z systemem średniowiecznych murów obronnych. Wieża gotycka, ceglana, czworoboczna, została przebudowana i podwyższona w okresie renesansu. W jej fasadę wmurowano kamiennego lwa, którego według legendy, przywieziono z wypraw wojennych z Ziębic. Podobnie, jak na Wieżę Wrocławską, na Wieżę Ziębicką również można się było dostać tylko z wysokości korony murów miejskich, na poziomie drugiej kondygnacji, gdzie zachował się zamurowany otwór wejściowy. Wieża posiada charakterystyczne otwory ścienne, które są pozostałością po dawnym rusztowaniu.
Obydwie wieże są widoczne z Rynku – znajdują się w odległości kilku minut spacerem. Do Wrocławskiej dojdziesz ulicą Wrocławską, a do Ziębickiej – ulicą Bolesława Krzywoustego.
Dwór Biskupi, Pałac Biskupi i Muzeum Powiatowe w Nysie
Nieopodal nyskiego Rynku znajdziesz Pałac Biskupi, w którym przez lata rezydowali biskupi wrocławscy. Dzisiaj znajduje się w nim Muzeum Powiatowe prezentujące historię regionu. Obok Pałacu Biskupiego znajduje się Dwór Biskupi. Stanowi on największy z zachowanych elementów nieistniejącego już nyskiego zamku biskupów wrocławskich. Z Pałacem Biskupim był w przeszłości połączony gankiem przebiegającym ponad ulicą i fosą.
Twierdza w Nysie – Fort Prusy
Fort Prusy to największy fort w systemie fortyfikacji Twierdzy Nysa. Z góry rzuca się w oczy pięcioramienna gwiazda czyli główne obwałowania fortu, wewnątrz których wznosił się pięciobok dwukondygnacyjny kazamatów osłoniętych od zewnątrz nasypem ziemnym. Fort powstał na wzgórzu na północnym brzegu Nysy Kłodzkiej w latach 1743-1745, a jego zdaniem była ochrona miejsc, z których wróg mógł dokonać ostrzału miasta.
Dziś, po przeprowadzonym remoncie, Fort Prusy jest miejscem, które można zwiedzać. Zaczynając od spaceru po tzw. suchej fosie, gdzie obecnie znajduje się ścieżka pieszo-rowerowa, a kończąc na Muzeum Militariów.
Więcej informacji o zwiedzaniu Fortu Prusy najdziesz na jego oficjalnej stronie internetowej.
Wieża ciśnień
Obok Fortu Prusy jest również forteczna wieża ciśnień. Nie wchodziła ona w skład fortu, ponieważ została wybudowana dopiero na początku XIX wieku i służyła do redukcji wody w Nysie. Jest to najwyższe wzniesienie na terenie miasta z punktem widokowym.
Co jeszcze zobaczyć w Nysie? M.in.:
- Rynek Solny
- Kościół św. Piotra i Pawła
- Carolinum
- Jezioro Nyskie.
Nysa nocą
Nysę odwiedziliśmy w listopadzie. Dzień był już krótki, ale dzięki temu mogliśmy zobaczyć dwa oblicza miasta – według nas prezentuje się ono świetnie również po zmroku. Oto kilka nocnych zdjęć Nysy.
Nysa – gdzie nocować
Kilka propozycji noclegów w Nysie:
1. Apartamenty Apart-Henryk – apartamenty znajdują się w świeżo wyremontowanej kamienicy, w cichej okolicy, ok. 1 km od centrum miasta. Mają pełne wyposażenie (nawet pralkę i suszarkę do ubrań), a w okolicy są sklepy. Każdy apartament ma przypisane swoje miejsce parkingowe.
2. Jeśli na nocleg wybierasz hotel, sprawdź położony w samym centrum miasta Hotel Fryderyk.
3. A jeśli wolisz zanocować bezpośrednio nad Jeziorem Nyskim, to dobrym rozwiązaniem będą Domki Modern Jezioro Nyskie – nowoczesne domki, 200 m od plaży.
Powyższy link jest linkiem afiliacyjnym. Będzie nam miło, jeśli rezerwując apartament, skorzystasz z niego, wówczas Booking.com podzieli się z nami swoją prowizją. Przeznaczymy ją na utrzymanie bloga (m.in. domena, serwer) oraz tworzenie nowych bezpłatnych treści. Z góry dziękujemy za pomoc w rozwoju bloga!
Planujesz podróż?
- Jeśli szukasz informacji o atrakcjach woj. opolskiego, znajdziesz je tutaj: Opolskie, natomiast pozostałe wpisy z naszych wycieczek i podróży po Polsce tutaj: Polska
- Jeśli podobają Ci się nasze posty, zapraszamy do polubienia strony Aktywnych w podróży na Facebooku oraz do śledzenia naszego profilu na Instagramie.
- Będzie nam również miło, jeśli udostępnisz ten post swoim znajomym. Możesz również zostawić komentarz pod wpisem.
Jeśli spodobał Ci się post, możesz nas wesprzeć stawiając nam wirtualną kawę. Tym sposobem wspierasz naszą twórczość.
Dodatkowo, stawiając nam kawę, masz teraz możliwość odebrania za darmo 45 dni dostępu do bogatej biblioteki audiobooków BookBeat!
Mogą ci się podobać również
Zostaw Odpowiedź